Özgül fobisi olanların tedavi için başvurma oranları oldukça düşüktür. Ancak altı fobikten biri (%15.8) tedavi için başvurur. Psikiyatri kliniklerinde de yalnızca özgül fobisi nedeniyle başvuran hasta çok azdır. Genellikle tedaviye başka sorunlarla gelen hastalarda bu fobiler tesadüfen farkedilir. Seyrek olarak kişinin hayatını önemli ölçüde kısıtladığı için tedavi aranabilir. Başvurunun düşük olmasının başlıca nedenleri arasında fobilerin hastalık değil huy veya kişilik özelliği olduğunun düşünülmesi, tedavisinin olmadığının sanılması sayılabilir.
Fobi, kişinin yaşamını olumsuz yönde etkileyen, normalde korkulmayacak durum, nesne ve etkinlikler karşısında duyulan mantık dışı korkulara verilen isimdir. Kişi korkulmayacağını bilir, korkuyor olmasını anlamsız ve aşırı bulur ancak yine de korkar ve yaşamının etkinliğinin bozulmasının önüne geçemez.
Özgül fobinin başlıca özelliği, belirli bir nesneden ya da birtakım durumlardan belirgin ve sürekli bir korku duymadır. Korku duyulan uyaranla karşı karşıya gelme, neredeyse her zaman, hemen bir anksiyete (kaygı ve endişe duyma) tepkisi doğurur. Bu tepki, bir panik atağı biçimine de dönüşebilir.
Bu kişiler, korkularının aşırı ya da anlamsız olduğunu bilirler. Kimi zaman korkuya katlanılırsa da, çoğu kez, korku duyulan uyarandan kaçınılır. Ancak, korku duyulan uyaranla karşılaşmanın, kaçınmaya, korkuya ya da kaygılı beklentiye yol açması durumu, kişinin günlük işlerini, işle ilgili işlevselliğini ya da toplumsal yaşamını olumsuz yönde etkiliyorsa ya da kişi böyle bir fobisi olduğu için belirgin bir sıkıntı duyuyorsa bu tanı konabilir.
Kişi, özgül bir nesne ya da durumun varlığında ya da özgül bir nesne ya da durumla karşılaşmayı beklediği sırada, hem belirgin ve sürekli, hem de aşırı ya da anlamsız bir korku duyar. Korkunun odağı, söz konusu nesnenin ya da durumun bir yönüyle kötü bir sonuç doğuracağı beklentisi olabilir (sözgelimi, düşeceği korkusuyla uçağa binmekten korkabilir, ısırabilecekleri korkusuyla köpeklerden korkabilir, kaza yapacağı korkusuyla araba kullanmak korkabilir).
Özgül fobiler, korkulan nesneyle karşılaşma sonucu ortaya çıkabilecek durumlar olan, denetimini yitirmekten, paniklemekten, anksiyete ve korkunun bedensel görünümlerinden (kalp hızının artması ya da soluk darlığı gibi) ve bayılmaktan korkmayı da kapsayabilir. Sözgelimi, kan ve yaradan korkan kişiler, bayılacak olmaktan da çekinirler; yüksek yerlerden korkan kişiler, başlarının dönecek olmasından da çekinirler; kapalı yerlerden korkan kişiler, denetimlerini yitirip çığlık atmaktan da çekinirler. Özellikle durumsal özgül fobilerde bu gibi çekinmeler olur.
Hayvan türü: Korkunun kaynağı, hayvanlar ya da böceklerdir.
Doğal çevre türü: Korkunun kaynağı, doğal çevredeki nesnelerdir (kasırga, yükseklik ya da su gibi).
Kan-enjeksiyon-yara türü: Korkunun kaynağı, kan ya da bir yara görmedir ya da enjeksiyon ya da başka bir tıbbi girişim yapılmasıdır.
Durumsal tür: Korkunun kaynağı, toplu taşıma araçlarına binme, tüneller, köprüler, asansörler, uçağa binme, araba kullanma ya da kapalı yerler gibi özgül bir durumdur.
Diğer tür: Korkunun kaynağı, yukarıdakilerin dışında kalan bir uyarandır. Tıkanıp boğulma, kusma ya da bir hastalığa yakalanma korkusunu ve “boşluk” fobisini (kişi, duvarlardan ya da yaslanacağı yerlerden uzak olunca düşmekten korkar) kapsayabilir.
Özgül fobili hatalar genel olarak agorafobili ve sosyal fobili hastaların aksine sürekli bir anksiyete hali göstermezler. Bu nedenle genel olarak tedavi için yardım aramazlar ya da ancak çok zorlandıkları durumlarda tedavi olma isteği içine girerler. Özgül fobisi olan kişilerin yalnızca % 12-30’unun uzmanlara başvurduğu saptanmıştır.
Not: Bu sayfada yer alan bilgiler ve tavsiyeler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavileri için mutlaka doktorunuza başvurun. Süreç ve tedaviler hakkında daha ayrıntılı bilgi için: 0422 211 71 33 | 0538 258 05 10 numaralarımızdan bizlere ulaşabilirsiniz
Hasta danışmanlarımız, arama taleplerinize en kısa süre içerisinde dönüş yapmaya özen göstermektedir. Durumunuzun aciliyet içerdiğini düşünüyorsanız, 0422 211 71 33 | 0538 258 05 10 çağrı merkezi hattımızdan bizimle iletişime geçmenizi tavsiye ederiz.